Lập lại trật tự đô thị ở TP Hồ Chí Minh: Cần nhất sự đồng thuận của người dân

Phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam đã có cuộc trao đổi với đồng chí Trần Thế Thuận - Chủ tịch UBND Quận 1 xung quanh vấn đề này.

Phóng viên: Chỉnh trang và phát triển đô thị là một trong 7 chương trình đột phá của TP. Hồ Chí Minh. Được biết, Quận 1 đang quyết liệt trong việc “giành lại vỉa hè”. Vậy kết quả lớn nhất sau hơn 2 tháng triển khai nhiệm vụ này là gì, thưa đồng chí?

Đ/c Trần Thế Thuận: Chủ trương lập lại trật tự lòng, lề đường không phải là chủ trương mới, tuy nhiên trong thời gian qua, các quận, huyện chưa có sự quyết liệt trong việc thực hiện nên tình trạng lấn chiếm lòng, lề đường vẫn còn tồn tại.

Chúng tôi nhận thức với vai trò là quận trung tâm của TP. Hồ Chí Minh, Quận 1 phải đi đầu trong việc lập lại trật tự đô thị. Xác định xây dựng ý thức văn minh đô thị trong cộng đồng dân cư là vấn đề trọng tâm, vì vậy, Quận cần tập trung giải quyết dứt điểm tình trạng vi phạm này.

Trong nhiều năm qua, chúng tôi cũng đã triển khai việc chấn chỉnh song kết quả cũng còn chưa được như mong muốn. Từ thực tế, chúng tôi cũng phân tích và thấy có 2 nhóm đối tượng sinh sống, lấn chiếm vỉa hè, lòng đường. Nhóm thứ nhất là những gia đình kinh doanh, trong quá trình phát triển, họ đã lấn chiếm vỉa hè để phục vụ cho nhu cầu của mình. Đối với những hộ này, bằng biện pháp tuyên truyền, vận động và bằng cơ chế giám sát của địa phương cũng như tăng cường xử lý vi phạm thì chắc chắn sẽ chấn chỉnh được. Tuy nhiên, còn nhóm thứ 2 thì khó khăn hơn nhiều, đó là những bà con cô bác lao động nghèo, hộ nghèo, cận nghèo, những người từ nơi khác tới đây mưu sinh. Để tổ chức lại thì ở đây không đơn thuần là chúng ta thực hiện bằng biện pháp hành chính mà cần phải giải quyết vấn đề đời sống cho bà con.

Năm 2016, chúng tôi cũng đã tiếp cận khảo sát và trực tiếp gặp gỡ, trao đổi với hơn 500 cô bác là những hộ nghèo, cận nghèo đang sinh sống, làm ăn trên địa bàn để lắng nghe những kiến nghị của bà con. Do đó, hơn 2 tháng qua, bên cạnh việc tiến hành quyết liệt triển khai chấn chỉnh lập lại trật tự vỉa hè thì UBND Quận 1 cũng đã có phương án chuẩn bị tổ chức lại đời sống cho bà con một cách chu đáo hơn.

Nói về kết quả lớn nhất trong hơn 2 tháng qua khi triển khai quyết liệt việc chấn chỉnh trật tự, trước tiên là sự đồng thuận của người dân Thành phố. Chúng tôi cũng đã cảm nhận được không khí lan tỏa khắp nơi và nhận được sự ủng hộ, động viên, góp sức của nhân dân. Tuy nhiên, chúng tôi thấy rằng, kết quả lớn hơn cả chính là sự tự giác của chính những người bán hàng rong, những hộ đang sinh sống, buôn bán lấn chiếm lòng, lề đường. Bà con đã đồng thuận thực hiện theo chủ trương của Quận, của Thành phố. Công tác ra quân lập lại trật tự đô thị tại các tuyến đường trọng điểm như: Võ Văn Kiệt, Lý Tự Trọng, Phạm Ngũ Lão, Trần Quang Khải… đã nhận được sự hưởng ứng của người dân bằng hành động tự vận động lẫn nhau tháo dỡ, giải tỏa các bục, bồn hoa… 

Hơn 2 tháng qua, lực lượng chức năng của Quận đã xử lý, lập biên bản hơn 1.500 trường hợp vi phạm, số tiền phạt thu được là hơn 700 triệu đồng. Tuy nhiên, qua thực tế cho thấy, thời gian đầu mới ra quân, số biên bản lập xử lý vi phạm rất lớn, nhưng sau đó, con số đã giảm đi rõ rệt. Qua đây cho thấy người dân đã có sự hưởng ứng chấp hành chủ trương của Quận tích cực hơn.

Phóng viên: Đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ bị tác động bởi đợt lập lại trật tự vỉa hè, Quận 1 đã, đang và sẽ có những giải pháp nào để vừa bảo đảm trật tự văn minh đô thị, vừa hỗ trợ, giúp đỡ các hộ kinh doanh nghèo, các đối tượng yếu thế?

Đ/c Trần Thế Thuận: Công tác tổ chức lại trật tự lòng, lề đường trong thời gian qua của UBND Quận 1 nhận được nhiều luồng ý kiến từ dư luận. Bên cạnh đa số ý kiến đồng tình thì vẫn có những ý kiến trái chiều. Tuy nhiên, đây là chủ trương chung của Thành phố. Do vậy, chúng tôi xác định đây là việc làm thường xuyên, lâu dài. Trong quá trình thực hiện, chúng tôi luôn lắng nghe ý kiến của người dân, có sự giải thích để bà con đồng thuận, chia sẻ với chủ trương này.

Trong thời gian tới UBND Quận 1 sẽ thực hiện nhiều biện pháp vừa mang tính chất tuyên truyền, giáo dục ý thức, vừa đảm bảo an sinh xã hội, vừa thể hiện sự kiên quyết chấp hành nghiêm pháp luật để giữ được sự bền vững của trật tự lòng, lề đường. Cụ thể:

Thứ nhất, tiếp tục tăng cường ra quân tổ chức lại trật tự lòng, lề đường ở các điểm mà hiện nay chấp hành chưa tốt gắn với việc tuyên truyền sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn Quận để tự giác chấp hành. Trong đó, cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần gương mẫu, đi đầu. Chúng tôi cho rằng, việc tuyên truyền cho bà con không chỉ thông qua văn bản, băng rôn hay trên các phương tiện truyền thông mà chính từ những tấm gương của cán bộ, đảng viên. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sẽ tổ chức các đoàn công tác kiểm tra, chấn chỉnh thường xuyên. Hiện chúng tôi cũng đã chỉ đạo và đẩy mạnh phong trào về các phường. Đối với những tuyến đường lớn, yêu cầu cần phải phối hợp nhiều lực lượng thì Quận mới ra quân.

Thứ hai, có cơ chế để hỗ trợ, sắp xếp đối với các trường hợp người dân của Quận 1 thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo đang buôn bán trên vỉa hè theo hướng đào tạo nghề, giới thiệu việc làm, vận động chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân trong độ tuổi lao động; giới thiệu lao động phổ thông vào làm việc tại các doanh nghiệp. Đồng thời, cũng đề xuất Thành phố để thực hiện tái bố trí buôn bán hàng rong tại các khu vực buôn bán tập trung. Đối với các trường hợp không thể thực hiện tái bố trí buôn bán, Quận sẽ rà soát, đề xuất hỗ trợ, trợ cấp trong khoảng thời gian nhất định để bà con tìm kiếm việc làm. Còn đối với những trường hợp bà con buôn bán hàng rong từ nơi khác tới, Quận sẽ giới thiệu về địa phương để được chăm lo, hỗ trợ.

Thứ ba, bố trí các lực lượng thường xuyên chốt giữ, giao các Chi hội Cựu Chiến binh, Chi hội Phụ nữ, Chi đoàn Khu phố đảm nhận xây dựng các tuyến đường xanh-sạch-đẹp-văn minh, không lấn chiếm. Chúng tôi rất xúc động khi thấy những cựu chiến binh, những phụ nữ nhiệt tình chung tay cùng chính quyền, tham gia nhắc nhở kịp thời các trường hợp vi phạm lấn chiếm lòng, lề đường. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, hệ thống camera giám sát, quản lý và xử lý ở những nơi thường xuyên vi phạm, phức tạp. 

Thứ tư, yêu cầu các cơ quan, các đơn vị, trường học sắp xếp, bố trí khu vực nhà xe, nơi đưa đón học sinh trong khuôn viên, không cho dừng, đậu xe dưới lòng đường. Các trường học cần tăng cường tuyên truyền cho học sinh, phụ huynh học sinh về việc đảm bảo trật tự lòng, lề đường, không gây ách tắc giao thông. Khẩn trương tổ chức thử nghiệm miễn phí xe đưa, rước học sinh, phụ huynh bằng nguồn xã hội hóa. Hiện nay đã cho thí điểm để phụ huynh yên tâm đối với dịch vụ đưa rước học sinh, giảm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường và trật tự trước các cổng trường.

Phóng viên: Mới đây, Thành ủy TP. Hồ Chí Minh đã ban hành Chỉ thị số 11 về tăng cường công tác quản lý trật tự đô thị trên địa bàn, trong đó có nêu rõ: “Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp phải chịu trách nhiệm cao nhất trong việc bảo đảm trật tự đô thị trên địa bàn quản lý”, đồng chí có suy nghĩ gì về vấn đề này?

Đ/c Trần Thế Thuận: Quán triệt Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI và Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, tôi nhận thấy chỉ đạo của Thành ủy tại Chỉ thị 11 về việc người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp phải chịu trách nhiệm cao nhất trong việc đảm bảo trật tự đô thị trên địa bàn quản lý là hoàn toàn đúng theo yêu cầu của Đảng ta trong tình hình mới.

Trên thực tế cũng chứng minh, nơi nào có người đứng đầu cấp ủy, cấp chính quyền quyết liệt thực hiện việc đảm bảo trật tự đô thị thì nơi đó đều có những chuyển biến tích cực và đạt được nhiều kết quả khả quan. Trong thời gian tới, UBND Quận 1 sẽ chủ động giao cho Bí thư, Chủ tịch phường những tuyến đường phường đăng ký trong khả năng thực hiện của mình để phường chủ động trong quản lý, xử lý vi phạm. Đối với những tuyến đường có những khó khăn nhất định và cần có sự ra quân mạnh mẽ của các ngành, các đơn vị trong Đoàn công tác thì đồng chí Phó Chủ tịch Quận phụ trách đô thị sẽ thay mặt UBND Quận cùng với Đoàn công tác và Bí thư, Chủ tịch phường sẽ trực tiếp ra quân tổ chức lại, sau đó sẽ bàn giao lại cho phường quản lý và chịu trách nhiệm.

Phóng viên: Trong quá trình tổ chức thực hiện Chỉ thị 11 của Thành ủy TP. Hồ Chí Minh, đồng chí cho biết có những khó khăn, vướng mắc gì và đề xuất, kiến nghị của Quận 1 xung quanh vấn đề này?

Đ/c Trần Thế Thuận: Trong những năm qua, tình trạng lấn chiếm lòng, lề đường, lấn chiếm vỉa hè để mua bán hàng rong, xe đẩy tay dưới lòng đường vẫn tiếp tục xảy ra chủ yếu do tình hình đời sống của một bộ phận người dân trong Quận còn gặp nhiều khó khăn và lượng người nhập cư vào địa bàn Quận 1 sinh sống.

Với chủ trương của Thành phố về việc không “đẩy, đuổi” người bán hàng rong, Quận 1 cũng đặt ra mục tiêu kiên quyết xử lý lấn chiếm lòng, lề đường, đồng thời cố gắng giữ được sự bền vững của trật tự lòng, lề đường nhưng phải gắn chặt chẽ với vấn đề giải quyết cuộc sống của người dân, đặc biệt là người dân chủ yếu mưu sinh bằng những gánh hàng rong.

Đây được xem là khó khăn lớn nhất trong công tác giải quyết trật tự lòng, lề đường, bởi đằng sau những gánh hàng rong là cả cuộc sống của gia đình họ. Thế nên, như tôi đã chia sẻ ở trên, việc sắp xếp lại vỉa hè không đơn thuần là công việc hành chính, mà hơn hết là câu chuyện về tổ chức đời sống của người dân với mục tiêu nhân văn, nghĩa tình. Do vậy, song song với việc tổ chức lại trật tự lòng, lề đường, chúng tôi đã tổ chức các Đoàn công tác gặp gỡ, đối thoại với người dân để lắng nghe ý kiến của bà con, đồng thời thực hiện rà soát những người thường trú hoặc tạm trú dài hạn thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn Quận đang buôn bán trên vỉa hè, để có phương án vận động chuyển đổi nghề nghiệp hoặc tái bố trí buôn bán tại các khu buôn bán tập trung theo giờ. 

UBND Quận 1 thực hiện khảo sát các tuyến đường có thể tổ chức các khu buôn bán tập trung theo giờ để trình xin ý kiến UBND Thành phố, hiện đã được Thành phố chấp thuận và cho thí điểm khu buôn bán tập trung theo giờ tại đường Nguyễn Văn Chiêm và Công viên Bách Tùng Diệp, phường Bến Nghé, Quận 1. Bên cạnh đó, các phường cũng đã tiến hành khảo sát các tuyến đường có vỉa hè rộng trên 3 mét để đề xuất bố trí hợp lý cho một số bà con được buôn bán trong phạm vi cho phép.

Bên cạnh đó, Quận cũng có nhiều chương trình để giải quyết việc làm, tổ chức các lớp dạy nghề phù hợp cho bà con. Tuy nhiên, việc tái bố trí, việc vận động chuyển đổi nghề nghiệp chắc hẳn không thể đáp ứng đủ cho 100% bà con, cô bác có nhu cầu tại địa phương. Hiện nay, số bà con chưa phải thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo mà chỉ là gặp khó khăn còn nhiều. Do đó, chúng tôi kiến nghị Thành phố chấp thuận thông qua phương án trong thời gian bà con tìm cơ hội việc làm mới, chắc chắn thu nhập bị ảnh hưởng, chúng tôi sẽ hỗ trợ suất trợ cấp khó khăn để bà con không phải vay nóng, không phải đóng tiền góp, ảnh hưởng tới cuộc sống. Chúng tôi cũng đã rà soát tất cả để đảm bảo người dân khi thực hiện chủ trương, ủng hộ chủ trương có những điều kiện nhất định để đáp ứng cho cuộc sống của họ.

Phóng viên: Xin cảm ơn đồng chí!