Việt Nam nhất quán coi trọng phát triển quan hệ với Hoa Kỳ

Đây là chuyến thăm chính thức tới Hoa Kỳ đầu tiên của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trên cương vị Thủ tướng Chính phủ và là tiếp xúc đầu tiên giữa một Lãnh đạo cấp cao Việt Nam với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump kể từ khi cả hai nước có Ban Lãnh đạo mới (Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, Quốc hội khóa XII của Việt Nam bầu ra Ban Lãnh đạo mới và Tổng thống Donald Trump được bầu làm Tổng thống Hoa Kỳ).

Quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ thời gian qua đã đạt được những bước phát triển tích cực trên tất cả các lĩnh vực kể từ khi hai nước xác lập quan hệ Đối tác toàn diện (tháng 7/2013) trên cơ  sở tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ, chế độ chính trị và con đường phát triển của nhau vì lợi ích của hai nước, góp phần duy trì hòa bình, ổn định và hợp tác phát triển của khu vực.

Về quan hệ chính trị - ngoại giao, hai bên duy trì, tăng cường trao đổi đoàn các cấp. Phía Hoa  Kỳ cử nhiều đoàn thăm Việt Nam, trong đó có chuyến thăm của Tổng thống Obama (5/2016), Ngoại trưởng Kerry (1/2017), Bộ trưởng Quốc phòng Carter (6/2015)... Về phía Việt Nam thăm Hoa Kỳ có: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (7/2015), ký “Tuyên bố tầm nhìn chung quan hệ Việt – Hoa Kỳ”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng (9/2015), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dự Đại hội đồng Liên Hợp quốc (9/2015), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dự Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Mỹ (2/2016), Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dự Hội nghị Thượng đỉnh An ninh hạt nhân (4/2016), Thường trực Ban Bí thư Đinh Thế Huynh thăm chính thức Mỹ theo lời mời của Ngoại trưởng Kerry (10/2016).

Sau khi ông Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ, hai bên tiếp tục duy trì các hoạt động trao đổi, tiếp xúc. Ngày 14/12/2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc điện đàm với Tổng thống đắc cử Donald Trump. Lãnh đạo cấp cao Việt Nam đã gửi điện mừng Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống Mike Pence chính thức nhậm chức và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã gửi điện mừng tới tân Ngoại trưởng Rex Tillerson. Ngày 17/2/2017, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh gặp Ngoại trưởng Rex Tillerson bền lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao G20. Ngày 23/2/2017, Tổng thống Donald Trump đã gửi thư cảm ơn Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ mong muốn tăng cường hơn nữa quan hệ giữa hai nước. Từ 18-22/3/2017, Thứ trưởng Hà Kim Ngọc cũng đã có chuyến công tác tại Hoa  Kỳ để trao đổi về tình hình và biện pháp thúc đẩy quan hệ, cũng như các vấn đề khu vực và thế giới cùng quan tâm.

Từ ngày 19-22/4/2017, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã thăm chính thức Hoa  Kỳ theo lời mời của Ngoại trưởng Rex Tillerson; tiến hành hội đàm với Ngoại trưởng Rex Tillerson, gặp Cố vấn An ninh quốc gia McMaster, Bộ trưởng Tài chính Mnuchin, Quyền Đại diện Thương mại Stephen Vaughn, các Trợ lý Nghị sỹ, giới doanh nghiệp và học giả Hoa Kỳ. Nhân dịp này, phía Hoa  Kỳ cũng đã trao cho Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh thư của Tổng thống Donald Trump mời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức Hoa Kỳ và khẳng định sẽ thăm Việt Nam để dự Hội nghị cấp cao APEC 2017. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ thăm chính thức Hoa Kỳ từ 29-31/5 theo lời mời của Tổng thống Donald Trump.

Về kinh tế, từ năm 2005, Hoa Kỳ đã trở thành một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng liên tục ở mức 20% trong những năm gần đây, ước đạt 53 tỷ USD năm 2016, trong đó Việt Nam tiếp tục xuất siêu 30,9 tỷ USD; Mỹ tuy nhập siêu song tốc độ tăng trưởng xuất khẩu sang Việt Nam tăng nhanh ở mức 77% (gấp 4 lần tốc độ tăng của Việt Nam), xuất siêu về dịch vụ. Về đầu tư, đến tháng 11/2016, Hoa  Kỳ xếp thứ 8/112 quốc gia và vùng lãnh thổ có FDI tại Việt Nam với 815 dự án có tổng vốn đăng ký 10,07 tỷ USD, đồng thời xếp thứ 9/68 quốc gia tiếp nhận FDI của Việt Nam với 147 dự án đầu tư có tổng vốn đăng ký 571,38 triệu USD. Ngày 13/1/2017, Tập đoàn dầu khí Việt Nam và Tập đoàn ExxonMobil đã ký Thỏa thuận khung phát triển dự án và Thỏa thuận khung hợp đồng bán khí Cá Voi Xanh với tổng trị giá khoảng 10 tỷ USD. Từ ngày 27-28/3/2017, hai bên đã tái khởi động cuộc họp kỹ thuật của Hội đồng Hiệp định khung về thương mại và đầu tư song phương (TIFA).

Hợp tác an ninh - quốc phòng được duy trì trong khuôn khổ “Bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng Việt Nam- Hoa Kỳ 2011” và “Tuyên bố tầm nhìn chung về hợp tác quốc phòng Việt - Mỹ 2015”. Mỹ tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương cho Việt Nam. Hai bên tiếp tục trao đổi đoàn các cấp, duy trì các cơ chế đối thoại song phương và tiếp xúc tại các diễn đàn khu vực (Shangri-la, Cuộc gặp không chính thức Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ - ASEAN 10/2016).

Về khoa học - kỹ thuật, hai bên ký Tuyên bố hợp tác về Khoa học Công nghệ (3/2015), dàn xếp hành chính trong khuôn khổ Hiệp định hợp tác sử dụng hòa bình năng lượng hạt nhân (5/2016).

Hợp tác về giáo dục, du lịch, giao lưu nhân dân trên đà phát triển tích cực. Tính đến 11/2016, có hơn 31.000 sinh viên, thực tập sinh Việt Nam đang theo học tại Hoa Kỳ, đứng đầu trong số các nước Đông Nam Á, đứng thứ 6 trong số các nước có nhiều du học sinh tại Hoa Kỳ. Hai bên đang tích cực triển khai dự án Đại học Fulbright tại Việt Nam; bước đầu triển khai Chương trình Hòa Bình, cho phép các tình nguyện viên Hoa  Kỳ vào dạy tiếng Anh tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Lượng khách du lịch Hoa Kỳ đến Việt Nam năm 2016 đạt 552,7 nghìn lượt (tăng 12,8% so với năm 2015).

Về hợp tác y tế, môi trường, nhân đạo, phía Hoa  Kỳ tiếp tục quan tâm tới các vấn đề này. Trong chuyến thăm của Tổng thống Obama (5/2016), hai bên đã ra hai Công bố chung về Đối tác Việt Nam – Hoa Kỳ về lĩnh vực Biến đổi khí hậu và Đối tác Việt Nam - Hoa Kỳ về lĩnh vực chống buôn bán động thực vật hoang dã; theo đó, phía Hoa  Kỳ sẽ hỗ trợ 60 triệu USD trong 5 năm cho Việt Nam để ứng phó với biến đổi khí hậu và 10 triệu USD trong 5 năm để phòng, chống buôn bán động thực vật hoang dã.

Hợp tác về các vấn đề khu vực và đa phương: Hai bên tăng cường phối hợp tại các diễn đàn khu vực như APEC, ARF, ADMM+, LMI, EAS, trong đó có các vấn đề khu vực như an ninh an toàn hàng hải, củng cố đoàn kết ASEAN, đề cao vai trò trung tâm của ASEAN, triển khai Đối tác chiến lược Hoa Kỳ - ASEAN...; và các vấn đề toàn cầu như chống khủng bố, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, ứng phó với biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, năng lượng và nguồn nước, chống tội phạm xuyên quốc gia...

Về vấn đề dân chủ, nhân quyền, hai bên tiếp tục đối thoại thẳng thắn, xây dựng trên các vấn đề còn khác biệt để không tác động tiêu cực đến hợp tác khác trong quan hệ song phương. Hai bên đã phối hợp tổ chức tốt vòng Đối thoại Nhân quyền lần thứ 20 tại Washington, DC và vòng đối thoại lần thứ 21 đang diễn ra tại Hà Nội.

Chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhằm tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế của Việt Nam. Trong đó, Việt Nam nhất quán coi trong phát triển quan hệ với Hoa Kỳ và sẵn sàng hợp tác với chính quyền của Tổng thống Donald Trump phát huy những kết quả đạt được và thúc đẩy hơn nữa quan hệ song phương./.