Ngày 24/6, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam”.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tới dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo. Cùng dự có Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, lãnh đạo các Ban, Bộ, Ngành Trung ương, địa phương; các doanh nghiệp, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạt động thực tiễn.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chụp ảnh lưu niệm với các đại biểu tham dự Hội thảo. Ảnh: TH.
Phát biểu chào mừng Hội thảo, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long khẳng định: Hội thảo là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là diễn đàn để các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý cộng đồng doanh nghiệp và người dân hiểu đầy đủ về những cơ hội, thách thức của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) đối với việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, thực thi pháp luật. Đặc biệt trong bối cảnh tiến hành tổng kết 15 năm triển khai Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam và Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, sơ kết 5 năm triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013, đồng thời tích cực xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030 cùng các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Hội thảo còn là minh chứng cho sự quan tâm sâu sắc và quyết tâm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc xây dựng Chính phủ kiến tạo, phát triển, liêm chính, hành động quyết liệt, phục vụ nhân dân.
Tại Hội thảo, các ý kiến tập trung nhận diện các vấn đề pháp lý mới phát sinh; đánh giá mức độ thích ứng của hệ thống pháp luật Việt Nam trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; đề xuất các định hướng lớn cũng như các giải pháp thiết thực nhằm tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan tới quyền tài sản, sở hữu trí tuệ, đầu tư mạo hiểm, Fintech, tài sản mã hóa, áp dụng cơ chế thử nghiệm trong phạm vi hạn chế (sandbox), quản lý thuế, bảo hộ dữ liệu cá nhân, chứng cứ số, giải quyết tranh chấp trực tuyến,… qua đó góp phần quan trọng trong việc quản trị rủi ro, kiểm soát những tác động bất lợi; đồng thời tận dụng cơ hội từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong việc bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, ổn định kinh tế vĩ mô và chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.
Phát biểu tại Hội thảo, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Việt Nam đang đứng trước một cơ hội rất lớn để thực hiện khát vọng xây dựng quốc gia thịnh vượng, hùng cường nếu có thể ứng dụng hiệu quả các công nghệ lõi của CMCN 4.0 như trí tuệ nhân tạo, kết nối vạn vật, dữ liệu lớn, công nghệ chuỗi khối, điện toán đám mây v.v. – những công nghệ phục vụ cho phát triển kinh tế, xã hội.
Thủ tướng cho hay, đứng trước cơ hội này, thời gian qua, Việt Nam đã có một số thành công đáng khích lệ. Tuy nhiên, Thủ tướng cũng lưu ý, chúng ta phải cùng nhau nhận thức đâu là thách thức với Việt Nam trong cách mạng công nghiệp 4.0 để có giải pháp khắc phục. Đó là trình độ khoa học - công nghệ có khoảng cách khá xa so với các quốc gia dẫn đầu khu vực Đông Nam Á, nhất là khoảng cách giữa nghiên cứu khoa học – công nghệ với phát triển ứng dụng vào đời sống xã hội, sản xuất; hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia còn non trẻ, manh mún; nghiên cứu phát triển trong khu vực doanh nghiệp còn ít, thiếu kết nối hiệu quả với các trường đại học, viện nghiên cứu; chưa xây dựng môi trường chính sách, pháp luật phù hợp để huy động nguồn lực, tận dụng thế mạnh công nghệ 4.0.
Trên cơ sở đó, Thủ tướng yêu cầu trước hết cần nhận diện chính xác những vấn đề pháp lý phát sinh để kịp thời điều chỉnh các mối quan hệ xã hội thực tế hàng ngày đang diễn biến nhanh chóng, phức tạp và thay đổi không ngừng. Đặc biệt, khi công nghệ đang làm mờ dần ranh giới giữa các quốc gia, Cách mạng công nghiệp lần thứ tư biến những vấn đề pháp lý quốc tế trở thành những vấn đề pháp lý của quốc gia và ngược lại.
Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần tích cực hơn nữa trong thực hiện đầy đủ, nghiêm túc những chỉ đạo mang tầm chiến lược về dữ liệu số quốc gia trong CMCN 4.0, đẩy nhanh tốc độ thiết kế, thực thi chính sách, quy định pháp luật, phát huy được năng lực sáng tạo, chủ động của người dân, doanh nghiệp, các chủ thể xã hội khác trong nền kinh tế kỹ thuật số.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo. Ảnh: TH.
“Đây chính là cơ hội lịch sử mà những người làm công tác pháp luật cần tích cực dấn thân, còn không đó là sự cản trở. Việc thiết kế cơ chế, chính sách phải đồng bộ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo với những tư duy mới phù hợp với xu thế thế giới” – Thủ tướng nêu rõ.
Theo Thủ tướng, yêu cầu với hệ thống pháp luật là phải đảm bảo phát triển bền vững, an toàn, an ninh, chủ quyền quốc gia, lấy quyền và lợi ích công dân làm trọng tâm, thúc đẩy khoa học – công nghệ tiên tiến, khả năng đổi mới sáng tạo và xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, đảm bảo quản lý nhà nước trên không gian mạng để bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của các chủ thể có liên quan. Trước mắt, cần nhanh chóng xây dựng khung chính sách đối với mô hình kinh doanh mới, ứng dụng công nghệ cao, mô hình kinh tế chia sẻ, quản lý các tài sản kỹ thuật số, tài sản mã hóa, các phương thức thanh toán mới…
“Tư duy không quản được thì cấm là điều cần tránh trong xây dựng thể chế” – Thủ tướng nhắc nhở, đồng thời đề nghị công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân lực pháp luật cũng cần bắt kịp các xu thế mới. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến trong phổ biến, giáo dục pháp luật, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật, theo dõi thi hành pháp luật để kịp thời ngăn ngừa, xử lý vi phạm pháp luật, khắc phục tình trạng “nhờn luật” còn khá phổ biến trên nhiều lĩnh vực đang gây bức xúc xã hội.
Đối với từng bộ, ngành cụ thể, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tư pháp tập trung nghiên cứu, đề xuất những vấn đề đặt ra, tham mưu các giải pháp đẩy mạnh quá trình xây dựng, ban hành, tổ chức thực thi hiệu quả pháp luật trong cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đảm bảo xây dựng, thực thi pháp luật luôn bắt kịp và đồng điệu với nhịp đập ngày càng nhanh của nền kinh tế, đáp ứng nhu cầu phát triển của người dân, doanh nghiệp. Bộ Tư pháp cần sớm hình thành ý tưởng chiến lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam.
Đặc biệt, Bộ Tư pháp đang được giao xây dựng sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì cần nghiên cứu các vấn đề đặt ra đối với quy trình soạn thảo, ban hành, giám sát thực thi pháp luật, bảo đảm yêu cầu ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, tận dụng thời cơ 4.0, xây dựng Chính phủ điện tử, công tác dự báo, phân tích phản ứng chính sách một cách kịp thời, chính xác, theo kịp sự thay đổi nhanh chóng của đời sống xã hội, tăng cường hiệu quả phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương, xây dựng cơ chế phản hồi thông tin chính xác, nhanh chóng trong thi hành chính sách, pháp luật.
Bộ Công an khẩn trương hoàn thiện, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu định danh quốc gia, hoàn thiện hướng dẫn thực thi Luật An ninh mạng; Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần sớm hoàn thiện, trình Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về tận dụng cách mạng 4.0; Ngân hàng Nhà nước cần khẩn trương đánh giá tác động của việc xuất hiện mô hình một số đồng tiền kỹ thuật số, sớm hoàn thiện ban hành các quy định về các hình thức huy động vốn cộng đồng mới.
Bộ Thông tin và Truyền thông cần tập trung thể chế, nguồn lực thúc đẩy hạ tầng công nghệ thông tin, sớm triển khai mạng 5G, phối hợp xây dựng hệ thống thanh toán điện tử; Bộ Tài chính nghiên cứu đề xuất sử dụng linh hoạt công cụ tài chính để làm đòn bẩy ứng dụng công nghệ,…/.