Ngày 26/9, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội họp phiên toàn thể lần thứ ba cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự 2015.
Chỉ sửa đổi, bổ sung ở những điều khoản cần thiết nhất
Thừa ủy quyền, trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự 2015 (BLHS), Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng cho biết: Phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015 lần này liên quan đến 141 điều của Bộ luật.
Để phù hợp với dung lượng thông thường một đạo luật sửa đổi, bổ sung trong bối cảnh cùng với BLHS năm 2015 còn có 3 đạo luật khác đang được lùi hiệu lực thi hành; đồng thời để bảo đảm tiến độ trình Quốc hội dự án Luật tại Kỳ họp thứ hai (tháng 10/2016) thì phạm vi sửa đổi, bổ sung lần này chỉ dừng lại ở những điều khoản cần thiết nhất. Cụ thể, cần khắc phục những sai sót rõ ràng về kỹ thuật, kết hợp xử lý những quy định chưa hợp lý hoặc có khả năng khó áp dụng trên thực tế …
Ủy ban Tư pháp của Quốc hội họp phiên toàn thể lần thứ ba . (Ảnh: TH).
Thay mặt nhóm nghiên cứu Dự án Luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Luật đồng tình khi cho rằng đối với chính sách hình sự lớn, chính sách hình sự mới được đưa vào BLHS 2015 nếu không ảnh hưởng do sai sót kỹ thuật gây ra thì không đặt vấn đề xem xét, sửa đổi lần này mà cần phải qua quá trình thi hành để tổng kết, đánh giá mới xác định được tính hiệu quả và tiến hành nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung.” Dự án Luật này chỉ tập trung sửa đổi những quy định rõ ràng có sai sót dẫn đến bỏ lọt tội phạm hoặc tùy tiện trong áp dụng pháp luật hoặc thiếu nhất quán về chính sách hình sự…”, ông Luật nói.
Tuy nhiên, Thượng tướng, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho rằng, việc sửa đổi cần bảo đảm không để khoảng trống trong các quy định của pháp luật. Vì vậy, cần sửa đổi triệt để, toàn bộ để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, bởi tình trạng vi phạm pháp luật hiện nay có thể nói là tràn lan, phổ biến. “Sửa đổi, bổ sung 141 điều (khoảng 33% số điều của BLHS) thì không thể gọi là “một số điều” được, chưa kể 141 điều này cũng chưa phải đã thực sự yên tâm hoàn toàn”, Bộ trưởng thẳng thắn nói.
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Công Hồng: Nếu chúng ta làm kiểu “trăm hoa đua nở” thì khó đi đến hồi kết, khó có thể thông qua được Dự án Luật chứ không nói tới một kỳ hay hai kỳ. “Phạm vi sửa đổi, sửa cái gì? Cái gì dứt khoát phải sửa, không sửa không được, cái gì có thể giải thích được, cái gì không cần sửa phải xác định rất rõ thì mới bám vào tiêu chí đó mà làm. Nếu không thì rất khó giới hạn phạm vi”, ông Hồng nói.
Lý giải lý do phải sửa đến 141 điều của BLHS 2015, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết vì sửa một lỗi liên quan đến nhiều điều luật. Thực tế có những điều luật phải sửa đổi không phải do lỗi mà bổ sung phù hợp tình hình thực tiễn như bổ sung các chất ma túy mới phát hiện hay việc giám định hàm lượng ma túy do các cơ quan tư pháp chưa thống nhất , đề nghị đưa thẳng vào Luật.
Cân nhắc thời gian thông qua dự án Luật
Một vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của các đại biểu tại Phiên họp là thời gian trình Quốc hội xem xét thông qua dự án Luật. Theo Tờ trình của Chính phủ, Dự án Luật sẽ được trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ hai (tháng 10/2016).
Dẫn quan điểm của nhóm nghiên cứu về Dự án Luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Luật cho biết, BLHS 1999 được Quốc hội cho ý kiến và thông qua nhiều lần trong thời gian 7 năm chuẩn bị, trong khi đó, tổng thời gian từ khi Quốc hội cho ý kiến đến khi thông qua BLHS 2015 chỉ khoảng 6 tháng. Đây chính là một trong các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sai sót BLHS 2015 và phải sửa đổi, bổ sung một số điều.
Mặt khác, dự án Luật bao gồm rất nhiều vấn đề liên quan đến sửa đổi, bổ sung 141 điều của BLHS 2015 và qua tiếp tục rà soát, Thường trực Ủy ban Tư pháp thấy còn một số điều luật cần phải xem xét sửa đổi. Đây là vấn đề lớn, liên quan đến quản lý nhà nước chuyên ngành, đòi hỏi phải có sự nghiên cứu kỹ lưỡng, tham vấn các chuyên gia cả về lý luận và thực tiễn… do đó phải có thời gian, vật chất cần thiết mới làm tốt được.
“Để bảo đảm thận trọng, tránh việc sau khi sửa đổi, bổ sung vẫn còn phát hiện những sai sót ảnh hưởng đến tính thống nhất của BLHS và bảo đảm chất lượng của dự thảo luật. Đề nghị Ủy ban Tư pháp báo cáo Ủy ban Thường vụ trình Quốc hội xem xét cho phép thông qua dự án Luật tại 2 kỳ họp”.
Ông Dương Ngọc Hải, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân TP. Hồ Chí Minh, thành viên Ủy ban Tư pháp cũng bày tỏ lo lắng, trong thời gian ngắn rà soát đã phát hiện sai sót tại 141 điều. Nếu chúng ta có thời gian dài hơn thì rất có thể còn phát hiện sai sót nữa, không giới hạn ở 141 điều. “Thông qua ngay tại kỳ họp này có thể chúng ta không yên tâm, nếu đưa vào áp dụng lại tiếp tục phát hiện sai sót thì việc sửa càng khó khăn hơn”, ông Hải nêu quan điểm.
Đồng quan điểm, ông Phạm Đình Cúc, Ủy viên Ủy ban Tư pháp cho rằng nếu thông qua Dự án Luật tại kỳ họp thứ 2 là quá gấp, không đủ cả về thời gian và kỹ năng.
Tuy nhiên, Chánh Văn phòng, Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương Trịnh Xuân Toản lại cho rằng không nên kéo dài thời gian thông qua Bộ luật này đến 2 Kỳ họp, nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự 2015 điều chỉnh mức định lượng tại các khoản của 64 điều luật của BLHS năm 2015. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung mức hình phạt trong các khung của một số điều luật. Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến người chưa thành niên phạm tội theo hướng kế thừa quan điểm của BLHS năm 1999 là người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý, hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng nhưng chỉ giới hạn trong một số tội danh cụ thể được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 nhằm bảo đảm tính nhất quán trong chủ trương nhân đạo hóa chính sách hình sự đối với người từ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi. Bổ sung điều kiện để quyết định miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng biện pháp hòa giải tại cộng đồng; thời gian xóa án tích ngắn hơn so với người đã thành niên… Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định của BLHS năm 2015 liên quan đến pháp nhân thương mại phạm tội nhằm tạo thuận lợi cho việc áp dụng thực tế. Bổ sung nội dung quy định về phân loại tội phạm, đồng phạm, phạm tội có tổ chức, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, miễn trách nhiệm hình sự, tái phạm, tái phạm nguy hiểm áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội. Bổ sung vào Điều 85 của BLHS năm 2015 nội dung quy định về việc tổng hợp hình phạt trong trường hợp pháp nhân thương mại phạm nhiều tội, trong đó có hình phạt đã tuyên là đình chỉ hoạt động vĩnh viễn; bổ sung quy định về xóa án tích cho pháp nhân thương mại bị phạt đình chỉ hoạt động vĩnh viễn một hoặc một số lĩnh vực… |