Năm 2015 là một năm đầy biến động của tỷ giá, trong bối cảnh đồng USD tăng giá do kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) điều chỉnh tăng lãi suất và Trung Quốc bất ngờ điều chỉnh mạnh tỷ giá đồng Nhân dân tệ kéo theo làn sóng giảm giá mạnh của các đồng tiền của các đối tác thương mại chính của Việt Nam.
Chỉ số vàng 2015 giảm 4,73% so với năm 2014
Trước tình hình đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chủ động, linh hoạt trong điều hành để đưa ra những giải pháp phù hợp với điều kiện, tình hình mới. Ngay sau khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc bất ngờ phá giá đồng Nhân dân tệ vào ngày 11/8, ngày 12/8, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã điều chỉnh biên độ tỷ giá giữa VND và USD tăng từ +/-1% lên +/-2%. Tiếp đó, để tiếp tục chủ động dẫn dắt thị trường, xóa bỏ tâm lý kỳ vọng, đón đầu các tác động bất lợi của khả năng Fed tăng lãi suất và biến động của thị trường tài chính thế giới, ngày 19/8, NHNN đã điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng giữa VND và USD thêm 1%, đồng thời mở rộng biên độ tỷ giá từ +/-2% lên +/-3%. Việc điều chỉnh này nhằm trung hòa, bảo vệ nền kinh tế trước các cú sốc bên ngoài. Kết quả là tỷ giá và thị trường ngoại hối đã nhanh chóng đi vào ổn định, tâm lý thị trường được giải tỏa.
Để giải quyết tình trạng “đô la hóa”, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có những bước đi và giải pháp được đánh giá là sáng tạo nhằm hạn chế hoạt động đầu cơ đồng USD trên thị trường. Trong đó đáng chú ý nhất là việc giảm lãi suất đối với đồng USD, qua đó tăng tính hấp dẫn của VND, điều chỉnh lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng ở mức phù hợp nhằm hạn chế các ngân hàng đầu cơ ngoại tệ và ban hành Thông tư 15/2015/TT-NHNN quy định các TCTD chỉ được bán kỳ hạn cho các nhu cầu ngoại tệ trước ngày thanh toán từ 3 ngày trở lên nhằm xóa bỏ tình trạng cầu ảo do các doanh nghiệp mua ngoại tệ trước hạn.
Đối với thị trường vàng, từ khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quyết định đưa thương hiệu vàng SJC là thương hiệu duy nhất của vàng miếng của Việt Nam trong giao dịch, do đó các tổ chức, cá nhân trong nước khi giao dịch vàng miếng phải là vàng SJC và qua hệ thống tín dụng của Nhà nước, thị trường vàng được kiểm soát không còn bị “sốt”, các tổ chức đầu cơ không còn tự ý lũng đoạn giá như những năm trước.
Bên cạnh đó, hai năm gần đây lạm phát trong nước được kiểm soát, giá trị đồng tiền Việt Nam ổn định, nên vàng không còn đóng vai trò cất trữ quan trọng khi lạm phát cao. Thêm vào đó, giá vàng thế giới giảm sâu do kinh tế Mỹ phục hồi, đồng đô la Mỹ mạnh lên so với các đồng ngoại tệ khác cùng với giá dầu thô giảm xuống mức thấp nhất trong 5 năm qua; Nhu cầu vàng vật chất của thế giới giảm mạnh, các quỹ đầu tư đẩy mạnh bán ra cũng là yếu tố làm cho giá vàng trong nước giảm xuống. Trong nước, cả năm 2015 có 9 tháng giá vàng giảm, có tháng giảm tới gần 4%, chỉ số giá vàng năm 2015 so năm 2014 giảm 4,73%.
Hà Anh