Bến thủy nội địa hoạt động trái phép tại xã Vũ Xá, huyện Lục Nam (Bắc Giang).
Mùa mưa bão đang đến gần nhưng tại khu vực sống Thương, chảy qua bến Đám, thôn Đông, xã Xuân Phú, huyện Yên Dũng (Bắc Giang) luôn có hơn 10 bến, bãi tập kết vật liệu hoạt động rầm rộ ngay trên hành lang bảo đê và luồng thủy. Vừa chỉ đạo máy múc đưa cát, sỏi lên các xe tải đợi sẵn trong bến, bà Trần Thị Thu, chủ một bến cát tại đây cho biết, hơn 10 năm nay, tuy chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép hoạt động nhưng gia đình bà vẫn xây dựng trụ cẩu, bến cát phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân trong vùng.
Bến thủy nội địa hoạt động trái phép tại xã Mỹ An, huyện Lục Ngạn (Bắc Giang).
Cũng theo bà Thu thì hàng năm, nhất là thời điểm sắp đến mùa mưa bão đều có có các đoàn của huyện, tỉnh đến kiểm tra, nhắc nhở, xử phạt hành chính về hành vi chất tải vật liệu lên hành lang đê, chưa có giấy phép hoạt động… Đồng thời, đình chỉ hoạt động để hoàn thiện thủ tục liên quan. Tuy nhiên, do đây là nghề mưu sinh chính nên gia đình vẫn tiếp tục tập kết, bốc xếp vật liệu trên bến.
Theo Hạt Quản lý đê Yên Dũng, không phép cũng là tình trạng chung của hàng chục BTNĐ, bãi tập cát, sỏi ven sông trên địa bàn huyện. Hàng năm, Hạt đều cùng Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; phòng, đơn vị chức năng huyện Yên Dũng kiểm tra, nhắc nhở, xử phạt, nhưng do ý thức chấp hành của người dân chưa cao, UBND xã và các đơn vị chuyên môn lại thiếu kiểm tra, giám sát nên sau đó đâu lại đóng đấy.
Tương tự, thời gian gần đây, Công ty TNHH Việt Nhật (Lục Nam) cũng liên tục bị cơ quan chức năng xử phạt vì tự ý xây dựng mố cầu bê tông cốt thép, lấn ra lòng sông, đoạn qua thôn Vũ Trù Đồn, xã Vũ Xá (cùng huyện) khoảng 20 m, lập BTNĐ, bốc xếp hàng hóa trái phép. Trong đó, UBND huyện Lục Nam xử phạt 15 triệu đồng, yêu cầu khắc phục hậu quả, trả lại hiện trạng ban đầu. Sau đó, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam (Bộ Giao thông vận tải) cũng kiểm tra, phạt công ty hàng chục triệu đồng về hành vi lập BTNĐ trái phép, nhưng đến nay Công ty TNHH Việt Nhật chưa chấp hành, tiếp tục tái phạm.
Thông tin từ UBND huyện Lục Nam cho thấy, toàn huyện hiện có 11 BTNĐ trái phép, đơn vị đã nhắc nhở, xử lý nhiều lần nhưng các tổ chức, cá nhân liên quan vẫn tái phạm, chưa tháo dỡ theo quy định. Với 3 con sông chính là sông Cầu, sông Thương và sông Lục Nam, việc lập BTNĐ trái phép cũng là tình trạng chung trên địa bàn tỉnh. Mới đây, Cục Đường thủy nội địa đã khảo sát, đánh giá toàn tỉnh Bắc Giang có 117 BTNĐ thì có đến 83 bến không có giấy phép hoạt động.
Nhiều Bến thủy nội địa trái phép hoạt động tại xã Xuân Phú (Yên Dũng).
Thực tế cho thấy, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do các đơn vị liên quan chưa tích cực vào cuộc quản lý hoạt động của BTNĐ. Mới đây, trong văn bản đề nghị Sở Giao thông vận tải (GTVT) tỉnh Bắc Giang phối hợp quản lý BTNĐ trên địa bàn, Cảng vụ Đường thủy nội địa khu vực II (Cục Đường thủy nội địa) đề nghị Sở giao Thanh tra sở, Phòng pháp chế cùng đại diện của Cảng vụ phối hợp kiểm tra, xử lý, kiên quyết giải tỏa BTNĐ không phép, có nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn đường sông.
Theo quy định, hành lang bảo vệ từ chân đê ra sông là 20 m; ngoài ra, hành lang bảo vệ luồng đường thủy được tính từ mép nước vào bờ 10 m. Trong diện tích này các tổ chức, cá nhân liên quan không được phép xây dựng công trình, chất tải vật liệu. Ngoài ra, việc xây dựng mố, trụ cẩu ra lòng sông sẽ cản trở, làm thay đổi dòng chảy; quá trình vận chuyển, bốc xếp vật liệu có nguy cơ rơi vãi, bồi lắng lòng sông gây nguy hiểm khi tàu thuyền lưu thông. Không chỉ xây dựng trái phép, nhiều điểm còn tập kết vật liệu vi phạm hành lang, đe dọa an toàn đê và luồng thủy trên sông.
Công tác xử lý vi phạm đã được nhiều địa phương quan tâm nhưng còn thực hiện nửa vời, thiếu kiên quyết dẫn đến nhờn luật, tái phạm… Ông Nguyễn Đăng Khoa, Phó trưởng phòng pháp chế (Sở GTVT tỉnh Bắc Giang) cho biết, từ năm 2015 đến nay, Bộ GTVT đã phân quyền cấp phép hoạt động BTNĐ cho Sở GTVT. Tuy vậy, hầu hết các đơn vị vẫn còn vướng mắc về mặt bằng; chưa hoàn thiện thủ tục quy hoạch, kế hoạch chuyển đổi mục đích sử dụng đất... nên chưa đủ điều kiện cấp phép hoạt động.
Đã đến lúc các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang cần sớm vào cuộc để lập lại trật tự, bảo đảm ATGT, tạo điều kiện thuận lợi cho vận tải thủy phát triển tương xứng với tiềm năng hiện có.
BOX: Theo Cảng vụ Đường thủy nội địa khu vực II, Bắc Giang hiện có 15 BTNĐ tại xã và thị trấn Bố Hạ (Yên Thế), Đào Mỹ (Lạng Giang), Huyền Sơn (Lục Nam); Quang Châu, Tiên Sơn (Việt Yên) và các xã Mai Đình, Hợp Thịnh (Hiệp Hòa) vi phạm nghiêm trọng hành lang bảo vệ công trình giao thông, không bảo đảm an toàn đường thủy, buộc phải giải tỏa. Ngoài danh sách trên, UBND huyện Lục Nam cũng đặt mục tiêu giải tỏa 11 BTNT trái phép nằm trong hành lang thoát lũ tại các xã Tiên Nha, Vũ Xá và Bắc Lũng trước mùa mưa bão năm nay./.